سکندرامان الهی در کتاب قوم لر، به این نکته اشاره نموده است که برخی از طوایف کوهمره، از زمان های باستان دراین منطقه، سکونت داشته اند. گویش آنان، برخی از ویژگی های باستانی را حفظ کرده است.

کاوه بیات در کتاب شورش عشایر، از گویش کوهمره ای، به نام گویشی از گویش های تاتی نام برده است.

در گویش‌ دوسیرانی واژه‌های فارسی باستان، اوستایی و پهلوی دیده می‌شود كه بازمانده صرف زبان پهلوی هنوز هم رایج است.
گویش دوسیرانی از قدیمی‌ترین گویشهای استان فارس است كه به وضوح صرف و نحو دستور زبان پهلوی ساسانی هنوز در آن استعمال می‌شود.

ویژگی‌های دستوری

برای ساختن فعل جعلی بعد از بن مضارع شناسه (ی) به كار می‌رود كه بازمانده ist زبان پهلوی ساسانی است .
ترسید؛ ترسی tersi
كه در زبان پهلوی ترسِست (tarsist) بوده است.

صرف فعل گذشتۀ خوردن در گویش دوسیرانی:
ماضی ساده:
من ؛ ام خه om-kha

تو ؛ اُت خه ot-kha

او؛ اش خه osh-kha

ما ؛مو خهmoo-kha

شما ؛ تو خه too-khoa

آنها؛ شو خه shoo-kha

ماضی استمراری:

ام می خه

ات می خه

اش می خه

مو می خه

تو می خه

شو می خه

ماضی نقلی:

ام خردن

ات خردنه

اش خردن

مو خردن

تو خردن

شو خردن

ماضی بعید:

ام خردسا

ات خردسا

اش خردسا

مو خردسا

تو خردسا

شو خردسا

ماضی ابعد:

ام می خرده بدسا

ات می خرده بدسا

اش می خرده بدسا

مو می خرده بدسا

تو می خرده بدسا

شو می خرده بدسا

حال ساده:

می خورم

می خوره

می خوه

می خوروم

می خوره

می خورن

آینده:

ام ما بخورم

ات ما بخوره

اش ما بخه

مو ما بخوروم

تو ما بخوری

شو ما بخورن

امر:

بخو

نهی:

نخو

حرف «ب» كه در آخر كلمات چند حرفی فارسی بعد از «الف» بیاید و ساكن باشد در گویش دوسیرانی بدل به «واو» می‌شود.

خواب؛ خو xow

آفتاب؛ افتو aftow

دوشاب؛ دوشو doshow

كلمات دو حرفی كه حرف آخر آنها «ب» است به «واو» تبدیل می‌شود.

شب؛ شو sow

آب؛ او ow

تلفظ a در آخر واژه‌ها به جای h صامت در اصل پسوند ag فارسی میانه بوده كه g افتاده و a هنوز تلفظ می‌شود. به عنوان مثال:

خانه را خانگ xana می‌گفته‌اند.


علامت استمرار

برای ساختن فعل زمان حال به جای علامت استمرار «دارد» پیشوند هی hey یا اسی asey به كار می‌رود.

دارد می‌نویسد؛ هی می‌نویسه asey/hey minevise

یا آسی می نویسه....یعنی کم کم شروع به نوشتن کرده

اشما یا اشمیا بنویسه...می خواد بنویسه 

منفی كردن افعال

برای منفی كردن افعال، حرف نفی نه را قبل از اسم یا صفت می‌آورند و فعل معین حذف می‌شود.

من بلد نیستم؛ مه نه بلدم mo na baladam

باید توجه داشت این نه كه برای منفی كردن به كار می‌رود فقط جلو افعال معین (است و هست) قرار می‌گیرد.(لازم است ذکر کنم شورابی ها می گن مه نمی دنم یا مه بلد نیسم) 

حرف «را» كه نشانه مفعول بی واسطه (مستقیم) است همچون گویش بوشهری وجود ندارد و به جای «را» كو به كار می‌رود.

كتاب را بده؛ كتابكو هاده ketaba kue hade

دفتر را بیاور؛ دفتركو اسبا daftara kue osba

دراینجا کوهمره شوراب به جای کو فقط و را می آورند ...مثلا دفترو باره>>دفتر(معرفه) را بیاور

علامت جمع

در گویش شورابی بجای علامت جمع كه «ها» است، الو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

كتاب‌ها؛ كتابلو ketabal
درخت‌ها؛ درختلو derakhtal

اکثر واوها به ای «I» تبدیل می‌شود.
بود؛ بی bi
دود؛ دید did




در لهجه شورابی هنگام صحبت كردن واژه‌ها و اسامی را معمولا خلاصه می‌كنند و برای خلاصه شدن كلام همیشه چند حرف آن افتاده و مختصر می‌شود.

مثال:

محمد حسن= مح سن

محمد حسین=مح سین

ارغوان= اغری

سلطنت= سلی

قدرت اله = (قری)

در گویش شورابی «ن»های آخر كلمات ادا نمی‌شود. مثلا به نان «نو» می‌گویند.
نان؛ نون

دوسیران؛ دوسورو Dosorou

شوراب "شوراو

در گویش دوسیرانی همچنین جلو افعال یك «ها» یا«وا» اضافه می‌شود.
بکن: واکن vakan
بده؛ هاده hade

اور Awr یعنی: ابر

باهنده Bahondah یعنی: پرنده

برم Borm یعنی: ابرو

برهدن Borhedan یعنی: بریدن، از نفس افتادن

بلی بلی Belibeli یعنی: سوسو کردن نور

بو سمارک Boosomarak یعنی: بوی چیزهایی مثل گوشت و تخم مرغ و...

بونه Boonah یعنی: دکه، جایگاه

پره Pera یعنی: دوک

پریزه Periza یعنی: بقچه ای که در آن چیزهایی مثل داروهای محلی نگهداری می شود.

تاپندن Tapondan یعنی: حمله کردن

ترزندن Terzondan یعنی: سوزاندن مو

تنخا Tankha یعنی: چارپا وبیشتر برای جنس ولی برای الت..ی هم بکار می رود

پشک Peshk یعنی: پخش شده

پتور Patoor یعنی: پخش شده

پس Poss یعنی: پسر

جمندن Jomondan یعنی: پرت کردن وبیشتر برای تکان دادن بطری یا مشک برای به هم خوردن و یا برای نعره زدن برای کره گیری نیز به کار می رود

چلندن Charrondan یعنی: چلاندن

چیل Chil یعنی: لب

خاشت کردن Khasht-vakandan یعنی: نشخوار کردن

خپاخپ Khepakhep یعنی: ناگهانی

دالنجه Dalenja یعنی: گلاویز شدن

ددکو Dedakoo یعنی: دختر

دلندن Dalondan یعنی: نشت کردن

دهت Doht یعنی: دختر

نظرات شما عزیزان:

mozhgan

ساعت9:21---13 مهر 1392

[وب سایت] - [ایمیل]

jaleb bud.vali bazi kalamat che sangin o sakht bud

لیلامرادی پور

ساعت19:04---24 خرداد 1391

عالی بود آقا حمید .اگه ساز نقاره هم بذاری چی میشه.

لیلامرادی پور

ساعت19:02---24 خرداد 1391

عالی بود راسش من می خواسم یه کتاب در این مورد چاپ کنم که نشد

مهسا

ساعت1:13---22 اسفند 1390

- [ایمیل]

خیلی باحال بود دوست داشتم البته من زبان جروقی رو کامل بلدم؛
پاسخ:سلام قابل شما رو نداشت

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: